A auga atópase na natureza en diversas formas, pero non todas son utilizables polo ser humano.
O recurso hídrico consumible é a auga continental doce, tanto superficial, de ríos e lagos, como subterránea. A utilidade desta auga inclúe aos sectores agrícola, industrial, recreativo, de consumo humano e de actividades ambientais.
O 97,5% da auga na terra é auga salgada, o que deixa só o 2,5% de auga doce, das que máis de dous terzos está conxelada nos glaciares e casquetes polares.
O resto da auga doce atópase principalmente nas augas subterráneas, con só unha pequena fracción na actualidade por enriba do chan o do aire.
Inventario dos Recursos Hídricos Naturais (PDF-10.57MB)
Fenómenos Extremos
A Confederación Hidrográfica do Miño - Sil puxo en marcha un plan de participación pública que trata de garantir a presenza no proceso de planificación de todas as partes implicadas que poidan sentirse aludidas ou afectadas polos aspectos claves identificados, xa sexan administracións públicas, axentes económicos ou representantes do tecido social.
¿Quen pode participar?
Como a auga é un asunto público que nos concierne a todos, o proceso de participación pública está aberto a todos os actores sociais: traballadores, empresarios, agricultores, ecoloxistas, afectados polas infraestrutas hidráulicas, cidadáns organizados... O obxectivo é que toda a cidadanía participe no proceso de planificación hidrolóxica e se responsabilice do resultado.
¿Como participar?
Os interesados poden participar asistindo ás Xornadas Participaticas ou as Mesas Sectoriais que convoca a Confederación Hidrográfica do Miño - Sil.
¿Por que é importante a súa participación?
A participación dos interesados axuda a enriquecer o novo Plan Hidrolóxico e garantir que as decisións que se adopten teñan en conta as opinións e as experiencias da sociedade.
Este Organismo de bacía estableceu, respecto ao proceso de participación pública, os seguintes obxectivos:
A Confederación Hidrográfica do Miño - Sil puxo en marcha un plan de participación pública que trata de garantir a presenza no proceso de planificación de todas as partes implicadas que poidan sentirse aludidas ou afectadas polos aspectos claves identificados, xa sexan administracións públicas, axentes económicos ou representantes do tecido social.
¿Quen pode participar?
Como a auga é un asunto público que nos concierne a todos, o proceso de participación pública está aberto a todos os actores sociais: traballadores, empresarios, agricultores, ecoloxistas, afectados polas infraestrutas hidráulicas, cidadáns organizados... O obxectivo é que toda a cidadanía participe no proceso de planificación hidrolóxica e se responsabilice do resultado.
¿Como participar?
Os interesados poden participar asistindo ás Xornadas Participaticas ou as Mesas Sectoriais que convoca a Confederación Hidrográfica do Miño - Sil.
¿Por que é importante a súa participación?
A participación dos interesados axuda a enriquecer o novo Plan Hidrolóxico e garantir que as decisións que se adopten teñan en conta as opinións e as experiencias da sociedade.
Este Organismo de bacía estableceu, respecto ao proceso de participación pública, os seguintes obxectivos:
Mapa litolóxico da Demarcación Hidrográfica do Miño-Sil
A bacía Miño-Sil aséntase sobre terreos hercínicos do Macizo Hespérico, é por iso que a maior parte dos seus afloramentos corresponden a formacións precámbricas, paleozoicas e cristalinas.
Concretamente, sitúase entre dúas zonas do Macizo Ibérico: o Macizo Galaico-Portugués e, en menor medida, na zona Asturoccidental - Leonesa.
No referente a grupos litolóxicos, son maioritarios os materiais metamórficos, seguidos polos de orixe ígnea. Sobre estes materiais sitúanse, tamén, algúns recubrimentos detríticos.
As bacías do Miño e Limia atravesan Galicia e o norte de Portugal, mentres que a do Sil ten unha pequena parte en Asturias, case a metade en León e o resto en Galicia. Tanto o Miño como o Sil son ríos captores que se foron interiorizando nos montes galegos e na cordilleira cantábrica, estructurando unha rede que cubre boa parte do macizo hercínico do chamado xeonllo ástur.
As maiores alturas de Galicia atópanse nas serras orientais (Ancares, Caurel, Segundera, Queixa e San Mamede). Estas son: Pena Trevinca (2095 m.), Penarrubia (1826 m.) e Cabeza de Manzaneda (1778 m.) Cara ao oeste atópase a meseta central lucense (Terra Cha) unha extensa chaira.
O percorrido dos tres ríos, Miño, Sil e Limia, a través do macizo hespérico é un bo exemplo da acomodación fluvial á pauta tectónica. As tres nesgan as estructuras hercínicas e se adaptan a dúas das principais direccións de fractura do macizo: a Norte-Sur e a Norte-Sudoeste.
A xénese destes ríos e a súa forte labor erosiva sobre materiais, en xeral moi resistentes, determinaron a formación de vales profundos, estreitos e pendentes, que só se abren e suavizan cando percorren algunha depresión intramontañosa.
As bacías do Miño, o Sil e a parte española do Limia ten unha ordenación fundamentalmente lineal, formando vales alongados nos que se centra o río principal, que recibe moitos afluentes por ámbalas dúas beiras.
A bacía do Miño-Sil ten unha superficie de 17.619 Km2. O Miño ten unha bacía de 8.288 Km2 e unha lonxitude de 315,15 Km Nace na serra de Meira e desemboca no esteiro de A Guarda, deixando ao Norte o Santa Tegra e facendo fronteira con Portugal. Os seus afluentes mais importantes son, pola esquerda: o Neira, o Sil, o Arnoia, o Mouro (Portugal) e o Coura (Portugal); pola dereita: o Avea, o Tea e o Louro.
O Sil nace na vertente leonesa de Somiedo, a máis de 1.500 m de altitude. Atravesa as comarcas de Laciana e o Bierzo, entra en Galicia e desemboca no Miño pola dereita nos Peares, o sur de Monforte de Lemos . Ten unha bacía de 7.987 Km2 e unha lonxitude de 233,9 Km. E digno de mención o seu espectacular encaixamento nos canóns do Sil. Os seus principais afluentes nas terras galegas son, pola esquerda: o Bibei, o seu principal afluente e o Navea; pola dereita: o Lor e o Cabe.
Tanto o Miño como o Sil son dous ríos constitúen unha das principais rexións produtoras de enerxía eléctrica de España.
Nas seguintes fichas descríbense aspectos xerais da demarcación hidrográfica do Miño-Sil:
Miño alto
Na bacía alta do Miño-Sil existen diversos tipos de ecosistemas acuáticos, característicos da rexión bioclimática atlántica.. Afluentes tan importantes como Parga, Ladra e Támoga integran un característico complexo húmido, formado por unha extensa rede de canles, lagoas e terreos inundados, aos que se atopan asociados pastos, zonas agrícolas, bosques de ribeira, turbeiras ombotróficas, breixeiras e carballeiras.
Esta grande diversidade de hábitat permite acoller numerosas especies de aves durante o período invernal, o espacio delimitado por estes ríos está declarado como zona de especial protección polos seus valores naturais e integranse na rede Natura 2000.
Entre as formacións arbóreas e arbustivas mais frecuentes encontramonos cos bosques aluviais de ameneiros e freixos (Almus glutinosa e Fraxinus escelsior) as carballeiras galaico portuguesas (Quercus robar e Quercus pyrenaica) e os breixos húmidos atlánticos (Erica cillaris e Erica tetralix).
Entre a fauna, están presentes o toupa de río dos Pirineos (Galemys pyrenaicus) e a londra (Lutra, lutra), numerosas anátidas (Anase recta, Anas playthyrichos, Anas clypeata), así como un pequeno núcleo de sisón menor (Tetrax tetrax).
Como especies piscícolas atopámola presenza de poboacións de troita (Salmo trutta), anguía (Anguilla anguilla), ciprínidos como o cacho (Lenciscus carditerti), a reñosa (Rutilus arcani) e a boga (Choridostonapolylepis duriensis). Dentro dos gasterosteidos, o espiñoso (Gasterosteus acuileatus)
Miño Baixo
O tramo do baixo Miño da lugar a unha ría estreita e ateigada con depósitos de sedimentos, o que a converte nun importante reservorio de marismas e esteiros.
Os problemas de conservación a que se ve sometida esta zona radican na alta presión urbanística, a alta presión cinexética e pesqueira, ademais da contaminación producida polos residuos urbanos.
Durante o inverno alberga gran numero de aves acuáticas como o porrón moñudo (Aythya gulicula), o chorlito dourado (Pluvialis apricaria), chorlito gris (Pluvialis squatarola) e a avefría (Vanellus vanellus).
Ademais das aves cabe sinalar a presencia o toupa de río dos pirineos e a londra, xunto cunha importante poboación de peixes entre os que destaca o salmón -que presenta neste río o linde de distribución máis meridional de toda Europa, a lamprea (Petromyzon marinus) pescada tradicionalmente nestas augas, en cuxa captura empregábanse diques de feitura peculiar, denominadas pesqueiras. Outras especies piscícolas que se atopan neste tramo son sábalo (Alosa alosa), sabela (Alosa fallax), troita, anguía, carpín (Carassius auratus), reños (Micropterus salmoides) e solla (Plactichthy plesus).
Sil
Considerando o límite occidental da cordilleira cantábrica, o alto Sil decorre polo límite sueste do val dos Ancares, a combinación dos pasteiros, ladeiras de monte baixo e masas boscosas de gran tamaño con vertentes abruptas permite o mantemento da mellor zona oseira cantábrica.
A bacía do río Sil, ó longo de mais de 15 Km. decorre polo que se denomina Cañóns do Sil, orixinados pola erosión dos ríos Sil e Cabe, con desniveis que van dende os 300 ós 500 m. A vexetación dominante é de tipo mediterráneo, como corresponde á rexión bioclimática que atravesa, composta fundamentalmente por matogueira, con algúns bosquetes de sobreira (Quercus suber) e esporadicamente de aciñeiras (Quercus ilex e Quercus rotundifolia). Debese destacar a existencia na cara norte de bosques de castiñeiros de certa entidade (Castaneasativa), ademais dos bosques aluviais de ameneiros e freixos e as carballeiras galaico portuguesas.
Entre as especies faunísticas mais relevantes, ademais do oso (Urus arctos) atópanse a pita de monte (Tetras urugallus) o lobo (Canis lupus) , o gato salvaxe (Felis sylvestris), a aguia real (Aquila chrysaetos), o bufo real (Bubo bubo) e, mais asociada ao río, a lontra e a toupa amizclera, o topo amizclero. Destacan entre as aves, ademais da aguia real, a totoria (Lullula arborea) ou a curruca rabilarga (Sylvia undata).
Limia
O río Limia, á altura da Vega de Pontiliñares, decorre en torno a bosquetes de carballo e pasteiros que se encharcan durante o inverno, favorecendo a existencia de hábitats con predominio de ambientes acuáticos e boscosos. Nestas localidades é frecuente atopar plantas flotantes que na primavera-verán florecen, como o ranánculo (Ranánculus fluitans), aves como a cegoña branca (Ciconia ciconia), a bisbita (Anthus campestris), o lagarteiro (Falco tinnunculus), a agachadiza (Gallinago gallinago), o avetorrillo (Ixobtrychus minutus) e a totoria (Zullula arborea) ou a curruca rabilarga (Sylvia undata).
Nos tramos inferiores do Limia ata que entra en territorio portugués, atopamos hábitats tipicamente rochosos, con extensas áreas de matogueira composta por manchas de breixeira húmida atlántica, breixeiras ortomediterráneas endémicas con toxo e breixeiras secas europeas, ademais de carballeiras e bosques de castiñeiros.
Localizado no tramo máis alto do río Limia atopamos ao espinoso (Gasterosteus aculeatus), un animal que pode ser localizado ben nas augas doces ben nas salobres, námbolos dous casos tratase de fauna sedentaria. Descoñécese se existen formas migradoras nestas latitudes como ocorre nestas zonas na súa área de distribución.
Entre as especies piscícolas que poden atoparse na bacía do Limia, no eido desta demarcación está a troita común, ademais de varios ciprínidos introducidos como a carpa (Cyprinus Carpio), o barbo (Barbas bocagei), a cacho e a boga.
Presidente do Organismo
Xunta de Goberno
A memoria anual da Confederación Hidrográfica do Miño - Sil (CHMS) permite coñecer parte da xestión que realiza este Organismo autónomo, dependente do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico.
Este documento ofrece un abano de cadros estatísticos con información referida á tramitación dos diferentes tipos de expedientes e un balance das actuacións de mellora ambiental e restauración do Dominio Público Hidráulico que realiza a Comisaría de Augas. A memoria anual informa, tamén, dalgunhas das obras de acondicionamento e saneamento executadas pola Dirección Técnica, así como do traballo desenvolto pola Oficina de Planificación Hidrolóxica.
Casa Administración Pantano de Bárcena del Bierzo
24400 PONFERRADA (LEÓN)
Teléfono: 987456030
Fax Dirección Técnica: 987413035
Fax Comisaría de Aguas: 987409958
E-mail: dt.ponferrada@chminosil.es