A presa de Gudín foi construída no ano 1994 para dotar de abastecemento de auga ao municipio de Xinzo de Limia (Ourense).
O obxecto global da actuación é a posta fóra de servizo da presa e a recuperación ambiental da contorna restituíndoo ao seu estado natural. A actuación busca a restauración da dinámica e procesos naturais dos ecosistemas degradados pola presenza da presa e o encoro.
A alternativa seleccionada contempla a demolición completa do corpo de presa. Así mesmo, acompáñase a actuación con medidas de protección de fauna existente no encoro, reutilización de sedimentos do encoro para a rexeneración morfolóxica da canle e a recuperación de flora nas beiras do mesmo e un programa de vixilancia ambiental que permita garantir unha recuperación paisaxística da contorna natural na zona previamente ocupada polo encoro.
Doutra banda, contémplase a reposición da condución de abastecemento que actualmente se atopa encostada ao paramento da presa e que ten a súa orixe na ETAP Faramontaos, situada a escasos 20 m augas abaixo da presa.
Adicionalmente, contémplase a construción dun depósito antiincendios nunha localización dentro da área anteriormente ocupada polo encoro, deseñado para permitir a recollida de auga aos medios de extinción de incendios, por medio de helicóptero ou por medios terrestres.
O depósito deséñase coa previsión de que poida encherse, por gravidade, sen necesidade de bombeos, captando a auga do río Faramontaos.
Con data 3 de xullo de 2023 publícase no BOE a resolución do 27 de xuño de 2023 da Dirección Xeral Calidade e Avaliación Ambiental, pola que se formula Informe de Impacto Ambiental do “Proxecto de demolición da presa de Gudín, no río Faramontaos. Termo municipal de Xinzo de Limia (Ourense)”. Na devandita resolución conclúese que, como resultado da avaliación de impacto ambiental practicada, non é necesario o sometemento ao procedemento de avaliación ambiental ordinaria do proxecto xa que non se prevén efectos adversos significativos sobre o medio ambiente, a condición de que se cumpran as medidas e prescricións establecidas no documento ambiental e na propia resolución.
Con data 1 de xullo de 2024, a Confederación Hidrográfica do Miño-Sil O.A., resolve aprobar o “Proxecto de demolición da presa de Gudín, no río Faramontaos, no termo municipal de Xinzo de Limia (Ourense). PdM Miño-Sil ES010_3_CHCH0XET29SR2442”. M1.145-003/2111.
O anuncio da decisión de aprobación do proxecto, como establece o artigo 48 da Lei 21/2013, foi publicado no BOE nº158 do luns 1 de xullo de 2024.