Avenidas e Secas

Ainda que na Demarcación Hidrográfica do Miño-Sil a precipitación media case duplica á de España, a ausencia de regulación nalgúns dos principais sistemas de abastecemento de poboación presenta problemas de escaseza ante as cíclicas situacións de seca con prexuízo, nestas situacións, do réxime de caudais medioambientais. Estes sucesos extremos concretanse en avenidas e secas .

Avenidas

Unha avenida é unha crecida temporal e excepcional no caudal dun río, que pode deberse a causas tanto naturais como artificiais. Aquí faise referencia ás naturais que se deben fundamentalmente a excesos de choiva coincidentes ou non con desxeos, provocando unha escorrentía puntual na bacía receptora.

Na maioría dos casos analizados na bacía do Miño, os datos existentes non proporcionan un coñecemento cuantitativo nin dos caudais nin volumes asociados ás inundacións. Ademais, a situación do entorno xeográfico variou co tempo, polo que non é posíble deducir conclusións estatísticas realmente válidas.

De calquera xeito, o estudo desta inundación permitiu formar unha idea clara sobre a problemática das bacías de este eido e alcanzar as seguintes conclusións:

• A ausencia de comunicacións axeitadas e dos sistemas de telecomunicacións de que hoxe se dispón impediron no pasado previr ó máximo este tipo de sucesos; esta situación propiciou a crenza de que as inundacións se producen inesperadamente nos vales e sen ter ningunha relación co que ocorre augas arriba.
• As referencias históricas dispoñibles proporcionan información principalmente sobre as inundacións ocorridas nos tramos inferiores e medios dos ríos. Como por exemplo destaca o Sil na súa confluencia co Casoio ou Riodolas onde se identificaron ata nove inundacións.
• Outra das causas que fomentaron o desenvolvemento de inundacións é a obstrución que provocan as pontes ó paso da auga; o efecto de presa que producen cando esto ocorre, aumentan considerablemente o nivel das augas arriba da ponte, mentres que o seu desbloqueo repentino produciu ondas augas abaixo de grande poder destrutivo.
• Os movementos tectónicos e as oscilacións do nivel do mar, provocadas pola última glaciación, elevaron notablemente o nivel de base dos ríos cantábricos provocando a formación de rías e esteiros, así como unha distribución da pendente e lonxitude dos seus leitos de desaugamento, coa conseguinte diminución da capacidade de evacuación. Isto mesmo provoca que os efectos das mareas sexan de capital importancia, influíndo nos grandes tramos augas arriba da desembocadura.

Secas

Para avanzar na definición e caracterización das secas, o Ministerio de Medio Ambiente, e Medio Rural e Mariño, traballa no estudo e cálculo dun sistema de indicadores cos que se pretende avaliar o estado hidrolóxico das distintas bacías españolas. Para cada bacía, habilitaronse uns puntos que rexistran evolucións temporais de variables de interese: precipitacións, caudais, reservas de encoros, niveis en acuíferos e almacenamento de neve.

Na Demarcación Hidrográfica do Miño-Sil utilizanse 6 pluviómetros, 9 estacións de aforo de caudal en ríos e entradas a encoros e 5 volumes almacenados en encoros.

Cabe sinalar que o mes máis seco é xullo, seguíndolle como máis escasos xullo e agosto. A relación entre precipitacións caídas no mes máis abundante e o mes máis seco pode ser indicador da regularidade do réxime pluviométrico; esta relación elevase ata 7 na bacía do Miño-Sil e ata 10 na do Limia.

O seguinte paso para afondar no coñecemento, valoración e diminución das secas son os Plans especiais de actuación nas situacións de alerta e eventual seca (PES). Estes Plans redáctanse baixo a lei 10/2001, de 5 de Xullo, do Plan Hidrolóxico Nacional, que establece no seu artigo 27 sobre xestión da seca a obriga de elaborar Plans Especiais de actuacións en situacións de alerta e eventual seca. Dito Plan se refire á Demarcación Norte como "Norte II, III".

O "Plan Especial ante situacións de alerta e eventual seca" (P.E.S.) para a CHN, aprobouse mediante a Orde MAM/698/2007, de 21 de marzo, publicado no BOE o 23 de marzo do 2007.